บ้านโครงสร้างเหล็ก VS โครงสร้างคอนกรีต เลือกแบบไหนดี?
เวลาเห็นบ้านสวยๆ ในสื่อต่างๆ แบบบ้านโครงสร้างเหล็กก็เท่ หรือแบบบ้านสร้างปูนคอนกรีตก็ดูดี พอจะต้องตัดสินใจเลือกว่าจะใช้โครงสร้างแบบไหนมาทำบ้านของเรา บางทีก็ตัดใจยาก แต่ถ้าเอาเหตุผลมาวัดในเชิงของลักษณะการก่อสร้างและข้อดีข้อเสีย เราก็น่าจะพอเห็นภาพและสามารถเลือกใช้โครงสร้างที่ตรงกับความต้องการได้ง่ายขึ้น
งานโครงสร้าง
ภาพของงานโครงสร้างที่เข้าใจง่ายๆ คือ ให้นึกถึงกล่องหรือรูปทรงซึ่งมีขนาดพื้นที่ตามที่เราต้องการ อาจมีชิ้นเดียวหรือหลายชิ้นมาประกอบรวมกันเป็นบ้าน 1 หลัง ในการก่อสร้างต้องทำให้แต่ละส่วนแข็งแรงและไม่พัง จึงต้องมี ‘โครงสร้าง’ หรือกรอบที่แข็งแรงในแต่ละมุมของรูปทรง ซึ่งโครงสร้างแนวตั้งก็คือเสา โครงสร้างแนวนอนคือคาน และยังรวมถึงโครงสร้างอื่นๆ เช่นโครงหลังคาด้วย ซึ่งทั้งหมดจะเป็นตัวรับน้ำหนักและเป็นจุดยึดให้กับผนัง โครงสร้างที่ใช้กันอยู่ในปัจจุบันหลักๆ และเห็นได้ทั่วไปก็คือโครงสร้างเหล็กและโครงสร้างคอนกรีต
ความแตกต่างระหว่างโครงสร้างเหล็กกับโครงสร้างคอนกรีต
วัสดุและน้ำหนัก
โครงสร้างคอนกรีตคือส่วนผสมของ ปูน ทราย หิน ที่มีการเสริมเหล็กเส้นด้านใน ส่วนโครงสร้างเหล็กคือเนื้อเหล็กล้วนๆ นำมาทำเป็นชิ้นส่วนโครงสร้าง หากเทียบน้ำหนักในปริมาตรที่เท่ากัน เหล็กจะมีน้ำหนักมากกว่าคอนกรีตประมาณ 3.27 เท่า
การรับแรง
หากเทียบคอนกรีตกับเหล็กในขนาดที่เท่ากัน เหล็กจะรับแรงอัดได้ดีกว่าประมาณ 10.5 เท่า และรับแรงดึงได้ดีกว่าคอนกรีตมากกว่า 100 เท่า คอนกรีตซึ่งเป็นวัสดุที่รับแรงอัดได้ดีแต่ไม่สามารถรับแรงดึงได้จึงต้องมีการเสริมเหล็กเส้นเข้าไปในคอนกรีตเพื่อช่วยรับแรงดึง ในขณะที่เหล็กสามารถรับแรงอัดและแรงดึงได้ดีด้วยตัวเองจึงไม่จำเป็นต้องมีวัสดุอื่นมาช่วย
การเชื่อมต่อโครงสร้าง
โครงสร้างคอนกรีตเป็นการก่อสร้างในระบบเปียก คือต้องผสม ปูน ทราย หิน กับน้ำ มีการผูกเหล็กโครงสร้างภายในและเทคอนกรีตลงในแบบ มีระยะเวลาที่ใช้ในการรอให้ปูนเซ็ทตัว แต่ละชิ้นส่วนโครงสร้างจะเป็นการผูกเหล็กและหล่อปูนเชื่อมต่อกัน ส่วนโครงสร้างเหล็กจะใช้วิธีการเชื่อมเหล็กเข้าด้วยกัน เป็นวิธีก่อสร้างระบบแห้งซึ่งมีฝุ่นและความเลอะเทอะน้อยกว่าระบบเปียก รวมถึงใช้เวลาในการติดตั้งไวกว่า
ราคา
หากเทียบราคาโครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็กกับราคาโครงสร้างเหล็กในปริมาตรที่เท่ากัน ราคาของโครงสร้างเหล็กแพงกว่า แต่ในการก่อสร้างจะไม่สามารถเทียบเช่นนี้ได้ เนื่องจากเมื่อต้องรับน้ำหนักในปริมาณที่เท่ากัน โครงสร้างเหล็กจะมีขนาดเล็กกว่าโครงสร้างคอนกรีต และมีน้ำหนักน้อยกว่า ส่งผลให้ขนาดการทำฐานรากลดลง โดยเฉลี่ยแล้วโครงสร้างเหล็กจึงแพงกว่าโครงสร้างคอนกรีตที่ประมาณ 20-30% และขยับขึ้นไปได้ถึง 50% ขึ้นอยู่กับลักษณะโครงสร้าง
ข้อดี-ข้อเสียของบ้านโครงสร้างเหล็ก
ข้อดี
- บ้านโครงสร้างเหล็ก ก่อสร้างได้เร็ว ง่ายทั้งการขนส่งและการติดตั้ง ไม่ค่อยมีปัญหาเรื่องฝุ่นและความสกปรกในการก่อสร้าง
- เนื่องจากบ้านโครงสร้างเหล็กรับน้ำหนักได้ดีจึงสามารถทำระยะความกว้างระหว่างช่วงเสาได้มาก
- บ้านโครงสร้างเหล็กมีขนาดไม่ใหญ่เทอะทะ ทำให้พื้นที่ภายในบ้านดูโปร่ง
- มีความแข็งแรงและความยืดหยุ่นของวัสดุทั้งในการขึ้นรูป เชื่อม ดัด จึงสามารถทำโครงสร้างที่มีรูปแบบพิเศษได้
- เหมาะกับบ้านสมัยใหม่ที่ใช้กระจก อลูมิเนียมคอมโพสิท ผนังเบา เน้นการโชว์โครงสร้าง
ข้อเสีย
- บ้านโครงสร้างเหล็กมีราคาสูงกว่าโครงสร้างคอนกรีตประมาณ 20-50%
- หากใช้ผนังก่ออิฐต้องมีการยิงซิลิโคนเพื่อประสานแนวรอยต่อ เนื่องจากเป็นวัสดุคนละประเภท ไม่สามารถประสานเป็นเนื้อเดียวกันได้ และเหล็กยังมีอัตราการขยับตัวสูงกว่า จึงมีโอกาสที่จะเกิดปัญหาบริเวณรอยต่อของโครงสร้างเหล็กกับผนังได้
- ช่างที่ถนัดงานบ้านโครงสร้างเหล็กมีไม่มากเท่าช่างในงานคอนกรีต และหากต้องการความเนี้ยบต้องจ้างผู้รับเหมาหรือช่างที่มีฝีมือซึ่งมีค่าแรงสูง
- บ้านโครงสร้างเหล็กต้องมีค่าบำรุงรักษาระยะยาวในการทำสีและป้องกันสนิม
ข้อดี-ข้อเสียของโครงสร้างคอนกรีต
ข้อดี
- ราคาถูกกว่าโครงสร้างเหล็ก
- เมื่อใช้กับผนังประเภทก่อฉาบ เช่น อิฐต่างๆ สามารถฉาบต่อเป็นเนื้อเดียวกันได้ ไม่มีร่องที่เกิดจากรอยต่อ
- ช่างบ้านเราส่วนใหญ่ถนัดงานโครงสร้างคอนกรีต จึงหาช่างไม่ยาก
- การดูแลรักษาในระยะยาวง่ายและถูกกว่าโครงสร้างเหล็ก
ข้อเสีย
- ปัญหาเรื่องฝุ่นและความเลอะเทอะในพื้นที่ก่อสร้าง
- ใช้เวลาก่อสร้างนานกว่าโครงสร้างเหล็ก และทำงานลำบากในหน้าฝน
- หากพื้นที่ใหญ่หรือต้องรับน้ำหนักมาก โครงสร้างยิ่งมีขนาดใหญ่
- เมื่อเทียบกับบ้านขนาดเท่ากัน โครงสร้างคอนกรีตจะมีน้ำหนักมากกว่าโครงสร้างเหล็ก ส่งผลให้ต้องใช้เสาเข็มจำนวนมากกว่าในการรับน้ำหนัก
เลือกสร้างบ้านด้วยโครงสร้างเหล็กหรือโครงสร้างคอนกรีต
ท่านที่กำลังคิดจะสร้างบ้านและยังตัดสินใจไม่ได้ว่าจะสร้างบ้านด้วยโครงสร้างเหล็กหรือโครงสร้างคอนกรีตดี สิ่งสำคัญอยากให้กลับไปดูที่แบบบ้านและงบประมาณที่ตั้งไว้ ตามเนื้อหาที่ได้ยกตัวอย่างให้ไว้ก็น่าจะพอช่วยให้ประเมินได้มากขึ้น
แต่ถ้าดูแบบแล้วมีคำถามว่าจะใช้บ้านทั้งโครงสร้างเหล็กทั้งโครงสร้างคอนกรีตได้ไหม คำตอบคือ ทำได้ แต่ก็ควรจะมีวิศวกรและสถาปนิกที่มีความชำนาญช่วยดูให้ว่าส่วนใดใช้โครงสร้างแบบใดจึงจะเหมาะสม
